|
مقدمه در قرن حاضر، نارساخوانی یکی از مباحث چالش برانگیز آموزش و پرورش ویژه به شمار می رود. به اعتقاد پاره ای از متخصصان اختلالهای یادگیری حدود 80 درصد دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری، در خواندن مشکل دارند ( به نقل از لرنر، 1997 ). ضعف در خواندن معمولاً منجر به مشکلات دیگری می شود. این گونه کودکان فرصت های استخدامی را از دست می دهند. بسیاری از کودکان به خاطر عملکرد تحصیلی ضعیف و شکست های مکرر از مدرسه اخراج می شوند. فن آوری پیشرفته و اتوماتیک شدن کارها در جهان امروز ایجاب می کند که افراد تحصیلات بالایی داشته باشند. مشاغل قدیمی به سرعت منسوخ می شود و فرایند بازآموزی به صورت ضرورتی اجتناب ناپذیر درمی آید. و پیش بینی می شود کارمندان در هر شغلی به دفعات مجبور شوند به بازآموزی در حرفه خود بپردازند تا آمادگی های لازم را برای مشاغل جدید کسب کنند. توانایی خواندن به صورتی کارآمد، ابزاری مهم در بازآموزی و حفظ شغل است. به هر حال، خواندن مشکل تحصیلی عمده ای برای دانش آموزان ناتوان در یادگیری است. ناتوانی خواندن پیامدهای بسیار جدی در مورد پیشرفت تحصیلی، استخدام و موفقیت در زندگی دارد ( لرنر، 1997 ).[1] کودکان مبتلا به نارساخوانی در هنگام خواندن مرتکب اشتباهات متعددی می شوند. این اشتباهات با حذف، افزودن یا وارونه نمودن کلمات مشخص می شود. این کودکان در تفکیک بین حروف از نظر شکل و اندازه دچار مشکل هستند، به خصوص حروفی که فقط از نظر جهت یابی و طول خطوط با هم تفاوت دارند. سرعت خواندن آنها پایین و غالباً با حداقل درک همراه است. اکثر کودکان نارساخوان توانایی رونویسی از متن چاپی را دارند، اما تقریباً آنها درهجی کردن ضعیف هستند. این کودکان ممکن است از وسط یا آخر کلمه شروع به خواندن نمایند. نارسایی در به خاطر آوردن و عدم استمرار فراخوانی موجب لذا، متخصصان با توجه به مشکلات عمده دانش آموزان نارساخوان در سطح خواندن، نوشتن و هجی کردن، از دیدگاههای مختلف به تبیین نارساخوانی پرداخته اند. در پژوهش حاضر، نارساخوانی از دیدگاه نوروسایکولوژی تبیین شده است. نوروسایکولوژی به عنوان شاخه ای از تحقیقات مغز در بیست سال اخیر به مثابه یک گرایش تخصصی در روان شناسی به شمار می آید. نوروسایکولوژی به تبیین رابطه بین مغز و رفتار می پردازد. و می خواهد به چگونگی کنش مغز پی ببرد، به طور مثال چه مکانیزمهایی در تفکر، یادگیری و احساس اهمیت دارند و چگونه راه اندازی می شود و چه تاثیری بر رفتار انسان دارند. نوروسایکولوژی از روشهای همچون تخریب، تحریک و ثبت استفاده می کند. روشهای نوروسایکولوژی تجربی بر ارائه محرک مبتنی هستند. در این زمینه از روشهای ارائه محرک به نیمی از میدان دید، یکی از دو گوش و تحریک لمس جانبی استفاده می کنند. در تمام این موارد هنگامی که تحریک ارائه می شود، پاسخ پس از تحلیل شناختی به صورت جانبی ظاهر می شود. در این پژوهش نیز برای درمان نارساخوانی از روش تحریک استفاده شده است. به اعتقاد پاره ای از مولفان نوروسایکولوژی، نارساخوانی ناشی از نارسایی در یکی از نیمکره های مغزی چپ و راست و یا هر دو نیمکره مغزی است. بر مبنای مدل تعادل خواندن بیکر ( 2002 ) نارساخوانی ناشی از وجود نارسایی در نیمکره مغزی چپ یا نیمکره مغزی راست می باشد. این مدل بر مبنای دیدگاه نوروسایکولوژی ایجاد شده است که به طبقه بندی دانش آموزان نارساخوان ( نوعp/l ) و درمان آنان می پردازد. به اعتقاد بیکر ( 2002 ) مغز این آمادگی را دارد که از راه تحریکهای عصب شناختی تغییر یابد. یعنی می توان با تحریک نیمکره چپ، عملکرد خواندن کودکان نارسا خوان نوعp را بهبود بخشید و با تحریک نیمکره راست می توان عملکرد خواندن کودکان نارساخوان نوعl را بهبود بخشید. بر مبنای مدل تعادل خواندن بیکر، کودکان نارساخوان نوعp هنگام یادگیری خواندن از مزایای نیمکره چپ و کودکان نارساخوان نوعl از کنش نیمکره راست بهره کمی برده اند. بنابراین، تحریک یکی از نیمکره های مغزی با توجه به نوع نارساخوانی مناسب به نظر می رسد. درراستای اهداف فوق، دراین پژوهش نیز نیز برای درمان دانش آموزان نارساخوان نوعp/l از شیوه های درمانی تحریک خاص نیمکره ها (Hss ) از طریق کانال دیداری و لامسه ای استفاده شده است. لذا در این پژوهش، اثربخشی شیوه های درمانی نوروسایکولوژی در کارآمدی خواندن دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی تحولی مورد بررسی قرار می گیرد.
[1] - Lerner فهرست مطالب عنوان ................................................................................................... صفحه فصل اول: مقدمه ............................................................................................ 2 1ـ بیان مسأله ...................................................................................... 6 2ـ اهمیت و ضرورت مسأله .............................................................. 13 3ـ اهداف، سوالها و فرضیه های پژوهش.......................................... 15 4ـ متغیرها و تعریف نظری و عملیاتی آنها......................................... 18 خلاصه ............................................................................................... 20 فصل دوم: مروری بر پیشینه تحقیقات بخش اول: مبانی نظری .................................................................... 22 1ـ تعریف اختلالهای یادگیری ............................................................ 22 2ـ سیر تحول تاریخی اختلالهای یادگیری ......................................... 30 1) دوره بنیانگذاری: تحقیقات نخستین درباره مغز ............................................... 30 2) دوره انتقالی: مطالعه بالینی کودکان ................................................................... 33 3) دوره یکپارچگی: رشد سریع برنامه های مدارس ............................................. 43 4) دوره معاصر (از سال 1980 تا کنون) ................................................................ 44 3ـ طبقه بندی اختلالهای ویژه یادگیری بر مبنای DSM-IV-IR.......... 44 1) اختلال خواندن ......................................................................................................... 45 2) اختلال در ریاضیات ................................................................................................ 46 3) اختلال بیان نوشتاری ............................................................................................. 48 4) اختلال یادگیری که به گونه دیگر مشخص نشده است (NOS)......................... 49 4ـ تعریف خواندن .............................................................................. 50 5ـ تحول خواندن ............................................................................... 55 6ـ مدل های خواندن .......................................................................... 56 1) مدل پایین ـ بالا و مدل بالا ـ پایین ...................................................................... 56 2) مدل تعاملی جبرانی.................................................................................................. 57 3) مدل پیوندگرایی........................................................................................................ 59 4) مدل آوایی.................................................................................................................. 61 5) مدل ببین و بگو ....................................................................................................... 63 6) مدل تعادل خواندن بیکر ........................................................................................ 63 7ـ نارساخوانی................................................................................... 70 1) تعریف نارساخوانی.................................................................................................. 70 2) نشانه های بالینی نارساخوانی .............................................................................. 75 3) اختلالهای همراه با نارساخوانی............................................................................. 81 الف ـ اختلالهای جانبی شدن ............................................................................. 81 ب ـ اختلالهای سازمان یافتگی فضایی ـ زمانی ............................................ 82 ج ـ نابهنجاری حرکات چشم ها ......................................................................... 83 د ـ تأخیر زبان گفتاری ...................................................................................... 85 هـ ـ اختلالهای ادراکی ........................................................................................ 86 و ـ اختلال حافظه کوتاه مدت ............................................................................ 87 ز ـ اختلال نارسایی توجه (ADD) و ADHD..................................................... 88 ح ـ اختلالهای رفتاری ......................................................................................... 91 4) شیوع نارساخوانی.................................................................................................... 94 5) تاریخچه نارساخوانی............................................................................................... 95 6) سبب شناسی نارساخوانی ..................................................................................... 99 الف ـ عوامل ژنتیکی ........................................................................................ 100 ب ـ عوامل عصب شناختی ............................................................................. 103 ج ـ تقارن نیمکره های مغزی .......................................................................... 107 د ـ غلبه طرفی مغز ........................................................................................... 111 هـ ـ عوامل حرکتی ........................................................................................... 114 و ـ عوامل شناختی ........................................................................................... 115 ز ـ عوامل رفتاری ............................................................................................ 118 ح ـ عوامل محیطی ............................................................................................ 121 ط ـ عوامل عاطفی ............................................................................................ 122 8ـ دیدگاه های مختلف در مورد نارساخوانی ................................. 124 9ـ نارساخوانی از دیدگاه نوروسایکولوژی .................................... 124 10ـ طبقه بندی نارساخوانی از دیدگاه نوروسایکولوژی ................ 131 الف ـ نارساخوانی اکتسابی ..................................................................................... 131 ب ـ نارساخوانی تحولی ........................................................................................... 140 11ـ فرآیند شکل گیری مدل تعادل خواندن از دیدگاه بیکر ............. 148 12ـ عملکرد نیمکره های مغزی از دیدگاه بیکر ............................... 154 13ـ طبقه بندی نارساخوانی تحولی از دیدگاه بیکر ......................... 156 1) نارساخوانی نوع L (زبان شناختی) .................................................................... 156 2) نارساخوانی نوع P (ادراکی) ................................................................................ 156 14ـ بررسی اعتبار طبقه بندی نارساخوانی نوع P/L........................ 158 15ـسبب شناسی نارساخوانی تحولی نوع P/L................................. 162 16ـ شیوه های درمانی نوروسایکولوژی از دیدگاه بیکر ................ 164 بخش دوم: یافته های پژوهشی ..................................................... 168 خلاصه ............................................................................................ 180 فصل سوم: روش تحقیق 1ـ طرح تحقیق ................................................................................. 184 2ـ روشهای آماری ......................................................................... 185 3ـ تعریف جامعه آماری و ویژگیهای آن ........................................ 186 4ـ روش نمونه گیری و حجم نمونه ................................................ 187 5ـ ابزارهای پژوهشی ..................................................................... 188 1) آزمون وکسلر کودکان ........................................................................................ 188 2) آزمون اختلال خواندن ......................................................................................... 188 3) آزمون ADHD و آزمون اختلال سلوک اقتباس شده از پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) براساس DSM-IV........................................................................................................................ 199 4) جعبه آموزشی لامسه ای .................................................................................... 203 5) برنامه نرم افزاری HEMSTIM............................................................................ 206 6ـ فرآیند تشخیص و روش اجرا .................................................... 209 7ـ فرآیند طبقه بندی دانش آموزان نارساخوان براساس مدل تعادل خواندن بیکر 211 8ـ فرآیند اجرای شیوه های درمانی نوروسایکولوژی بر مبنای مدل تعادل خواندن بیکر 212 1) تحریک خاص نیمکره ها از طریق کانال دیداری (HSS-VIS).......................... 212 2) تحریک خاص نیمکره ها از طریق کامال لامسه ای (HSS-tac)....................... 221 خلاصه ............................................................................................ 227 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل 1ـ ارائه نتایج کمی ........................................................................... 229 الف: توصیف داده ها ....................................................................... 229 ب ـ تحلیل داده ها ........................................................................... 234 ـ تحلیل واریانس آمیخته (3 فرضیه اول: نتایج آزمون آماری برای بررسی اثر شیوه های درمانی نوروسایکولوژی بر میزان دقت خواندن دانش آموزان نارساخوان نوع L: .............................. 235 فرضیه دوم: الف) نتایج آزمون آماری برای بررسی اثر شیوه های درمانی نوروسایکولوژی برمیزان درک خواندن دانش آموزان نارساخوان نوعL .................. 241 فرضیه دوم: ب) نتایج آزمون آماری برای بررسی اثر شیوه های درمانی نوروسایکولوژی برمیزان درک خواندن دانش آموزان نارساخوان نوعP................................. 246 فرضیه سوم: نتایج آزمون آماری برای بررسی اثر شیوه های درمانی نوروسایکولوژی برمیزان سرعت خواندن دانش آموزان نارساخوان نوع p............................. 252 خلاصه ............................................................................................ 258 فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 1ـ بحث و تحلیل درباره یافته ها ..................................................... 260 2ـ محدودیتها .................................................................................. 270 3ـ پیشنهادات ................................................................................... 271 4ـ کاربردهای آموزشی و پرورشی ............................................... 272 منابع 1) منابع فارسی................................................................................ 274 2) منابع انگلیسی .............................................................................. 276
ضمائم: 1ـ آزمون وکسلر کودکان 2ـ فرم تاریخچه موردی 3ـ آزمون اختلال خواندن 4ـ آزمون اختلال سلوک و ADHD اقتباس شده از پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) براساس DSM-IV |
تعداد بازدید : 3268 خرید و دانلود | 8,950 تومان گزارش تخلف به پلیس سایت |
2)....................................................... 234